24 mei 2025
In de media: PZC
Zeeuwse slopers maken gasplatforms van de Noordzee kopje kleiner: ‘En er staan er nog honderden’
Op de Noordzee verrijst het ene na het andere windmolenpark. In hetzelfde tempo verdwijnen oude installaties van de fossiele energie-industrie. In Vlissingen-Oost kun je een glimp opvangen van de ‘achterkant van de energietransitie’. Een kijkje achter de schermen bij Sagro Decom waar reusachtige gasplatforms een kopje kleiner worden gemaakt.
Wie het terrein van Sagro Decom betreedt, weet niet waar hij moet kijken. Het heeft wel wat weg van een apocalyptische filmset. In het decor van gigantische, verroeste bouwwerken liggen grote hopen schroot. Overal klinkt geluid. Armen van kraanmachines zwenken heen en weer; een tractor rijdt af en aan om de boel nat te houden. Werklieden in beschermende kleding maken het schouwspel compleet. Op verschillende plekken zorgen ze met hun slijptollen en branders voor spectaculaire vonkenregens, snerpende geluiden en donkere rookwolken.
Het lijkt een onoverzichtelijk geheel, maar niet voor manager Abco Liek. Na voor Sagro grote projecten te hebben geleid bij onder andere Philips en Damen stapte hij zes jaar geleden in de wereld van offshore ‘decommissioning’, kortweg decom. Hoewel het Bevelandse bedrijf al decennia actief is in de sloopwereld, was het opzetten van een speciale poot om offshore-constructies te ontmantelen een flinke klus.
Radioactief materiaal
„Er komt ontzettend veel vergunningswerk bij kijken”, zegt Liek. Een voorbeeld: „Er zit vaak nog een beetje radioactief materiaal in die platforms. Wanneer een constructie dertig jaar in de zeebodem staat, hoopt zich dat vanzelf op in een soort roestlaagje. De straling is niet hoog, maar het materiaal moet wel verwijderd worden. Voor je daar een vergunning voor hebt, ben je minimaal anderhalf jaar verder.”
De eerste opdracht in 2020 was meteen een gigantisch project: zeven platforms uit het Deense deel van de Noordzee. „De jackets (onderstel dat grotendeels onder water staat, red.) daarvan waren wel 90 meter hoog, net zo groot als de Lange Jan. Je kon ‘m van heinde en verre zien staan.” Voor de ontmanteling moest de kade worden verlengd én volledig verzwaard.
"Ze laten alles achter, tot aan hometrainers, koelkasten en televisies"
Deel dit bericht:
Liek kijkt met trots terug op het eerste grote project, maar is blij dat er tegenwoordig alleen nog maar ‘kleine’ platforms worden ontmanteld. „Zo’n ding van 90 meter is zó bewerkelijk dat we die liever niet meer hebben. Op werven in Noorwegen en Engeland hebben ze veel meer ruimte. Daar kunnen ze zo’n platform gewoon opblazen. Dat gaat hier niet.” Sagro Decom neemt nu vooral platforms aan uit het zuidelijke deel van de Noordzee, waar het minder diep is en de installaties een stukje kleiner zijn.
In Nederland zijn nog twee andere bedrijven die vergelijkbare projecten aannemen. De markt bloeit. „We zitten aardig vol en 2027 gaat ook al hard.” Liek verwacht dat ook in de jaren daarna genoeg werk is in de offshore sloopbranche. „Ze zijn momenteel wel aan het kijken naar nieuwe locaties om gas te winnen op de Noordzee, maar de trend is toch dat heel veel oude platforms van zee gaan. En er staan er nog heel veel, echt honderden.”
"Zodra het staal dikker wordt dan een centimeter of drie, moet het allemaal met een snijbrander in stukjes worden gebrand".
De zomermaanden betekenen topdrukte voor Sagro Decom. Het is de enige tijd van het jaar dat de Noordzee kalm genoeg is om grote installaties te verwijderen en naar de havens te vervoeren. Het terrein staat nu elke zomer helemaal vol. Vorig jaar is een deel van de opslagloodsen afgebroken om meer werk aan te kunnen.
Maar ruimte is niet de enige beperkende factor, zegt Liek. „Menskracht is tegenwoordig ook wel een dingetje.” Veel sloopwerk is handwerk. Goed geschoold technisch personeel is schaars. „We werken wel met grote hydraulische scharen, maar daar kun je alleen het lichtere metaal mee knippen. Zodra het staal dikker wordt dan een centimeter of drie, moet het allemaal met een snijbrander in stukjes worden gebrand. Dat is best arbeidsintensief.”
Daarnaast speelt ook veiligheid een belangrijke rol. Om het overzicht en de onderlinge afstand te bewaren, zijn op het terrein nooit meer dan twintig à dertig mensen tegelijk aan het werk. „Het blijft een risicovolle tak van sport. Voor bedrijven als Shell en Total, de opdrachtgevers van onze opdrachtgevers, staat veilig werken op nummer 1.” Zij zijn continu aanwezig bij Sagro Decom. „Om te controleren of alles volgens de afspraken verloopt, maar ook om advies te geven. Ze weten precies hoe die platforms zijn opgebouwd, dus dat is nog wel eens handig.”
Enorme puzzel
Voordat de snijbrander in de enorme gevaartes kan worden gezet, zijn eerst heel wat uurtjes bureauwerk verricht. Om te beginnen is het volgens Liek een hele puzzel om uit te rekenen hoe een grote constructie veilig op de kant gezet kan worden. Daarna moet een platform naar een plekje worden gemanoeuvreerd waar voldoende ruimte is om het stukje bij beetje te ontmantelen.
Gek genoeg moet er soms eerst worden opgebouwd, voordat de sloop kan beginnen, vertelt de manager. „Als er een gat in het dek zit of een stuk reling is weggehaald voor het transport, dan moet dat eerst worden gerepareerd. Er gaat geen mens naar boven voordat het veilig is.”
Daarna volgen nog allerlei checks. Deskundigen inspecteren de platforms om potentieel gevaarlijke stoffen te lokaliseren. Hoewel de installaties al op zee worden schoongemaakt, kan volgens Liek altijd nog een restje olie of gas zijn achtergebleven. Ook worden alle onderdelen gecheckt op schadelijke stoffen, zoals asbest of chroom-6 in verflagen.
Pas als een externe specialist groen licht heeft gegeven, kan de daadwerkelijke sloop beginnen. „Ook dan kun je niet zomaar overal aan gaan trekken en stukken eraf slijpen.” Liek legt uit dat er een soort ‘stripboek’ wordt gemaakt welk onderdeel wanneer mag worden verwijderd. „Dat is heel belangrijk om te zorgen dat de stabiliteit in orde blijft.”
''Meer dan 98 procent kunnen we recyclen".
De eerste stap is het veiligstellen van herbruikbare onderdelen. „Hergebruik staat bovenaan de lijst van recycling. Denk bijvoorbeeld aan motoren of generatoren. Al is dat vaak beperkt. De meeste platforms stammen uit de jaren negentig. Hoewel de meeste installaties in de loop der jaren keurig zijn onderhouden, is de belangstelling gering. „Omdat zo’n motor niet aan de laatste emissienormen voldoet, is hij niet herbruikbaar in Europa”, legt Liek uit.
Ook moeten de technische ruimtes en bemanningsverblijven van top tot teen worden gestript. „Kabels, leidingen, alles wat los en vast zit moet er uit. Daar heb je best veel mensen voor nodig.” Een heel klein deel van de materialen kan niet worden hergebruikt. „Denk aan hout, matrassen en huisraad. Qua gewicht stelt dat niet veel voor. Daardoor kunnen we meer dan 98 procent recyclen.”
Bron: PZC, geschreven door Joeri Wisse.
We willen alle betrokken bedanken.